مقدمه:

در تاسیسات الکتریکی مانند شبکه انتقال انرژی،  مولدها وترانس ها وتجهیزات و اسباب و ادوات دیگر برقی در اثر نقصان  عایق بندی  و یا ضعف استقامت  الکتریکی ، دینامیکی و الکتریکی در مقابل فشارهای ضربه ای پیش بینی  نشده و همچنین در اثر ازدیاد بیش از حد مجاز درجه حرارت، خطاهایی پدید می آید که اغلب موجب قطع انرژی می گردد.

این خطاها ممکن است بصورت اتصال کوتاه ، اتصال زمین ، پارگی و قطع شدگی هادی ها و خورده شدن و شکسته شدن عایق ها و غیره ظاهر شود. قطعات  یا وسایلی که چنین خطایی پیدا می کنند باید بلافاصله از شبکه ای که  آنرا تغذیه می کند جدا شود تا  ازدیاد و گسترش خطا و از کار افتادن بقیه قسمت های سالم شبکه جلوگیری گردد.

پس باید شبکه طوری طرح ریزی شود که  از یک  پایداری  و ثبات قابل قبول در حد امکان برخوردار باشد برای این کار باید از رله استفاده کرد ، وظیفه رله این است که در وقع پیش آمدن خطا در محلی از شبکه برق متوجه خطا شود و آن خطا را بسنجد و دستگاه خبر را آماده کند یا در صورت لزوم خود رله عمل کندو سبب قطع مدار الکتریکی شود .

رله وساختمان آن :

رله اصولا به دستگاهی گفته می شود که در اثر تغییر کمیت  الکتریکی  و یا کمیت  فیزیکی  مشخص تحریک  می شود و موجب به کار افتادن دستگاه ویا دستگاه های الکتریکی دیگری  می شود .

رله ای که برای حفاظت دستگاههای برقی به کار برده می شود رله حفاظتی  نامیده  می شود ورله از نظر اتصال به شبکه به دو نوع اولیه ( پرایمر)  و ثانویه ( زکوندر )  تقسیم می شود .

رله اولیه یا پرایمر :

در این نوع رله سیم پیچی تحریک شونده  مستقیما  در مدار قرار دارد یعنی  بدون ترانس جریان یا ولتاژ در مدار قرار می گیرد .

معایب رله اولیه :

1-     حجم بزرگ  ( از نظر عایق بندی )

2-      حساسیت کمتر

3-      عدم دسترسی در حین کار ( نمی توان دست زد )

4-     محدودیت جریان و ولتاژ  ( در ولتاژ و جریان  زیاد  نمی توان  بکار برد )

مزایای رله اولیه :

1-     ارزانتر

   ۲- امکان تشخیص سریعتر اشکال در سیستم حفاظت

رله ثانویه یا زکوندر :

   رله ای که سیم پیچ تحریک کننده آن از سیم پیچ ثانویه ترانس جریان یا ولتاژ شبکه ای که باید حفاظت شود  

   نیرو می گیرد رله زکوندر نامیده می شود.

معایب رله ثانویه:

   1-   گرانتر  2-   خرابی بیشتر

مزایای رله ثانویه: 

    1-    حجم کوچکتر  2-   حساسیت بیشتر 

هدف از حفاظت :

     برای جلوگیری از صدمه بیشتر قسمت آسیب دیده و جلوگیری از صدمه دیدن قسمت های سالم

مشخصات سیستم حفاظت : 

     1-  سرعت عملکرد رله   2-  قابلیت انتخاب   3-  حساسیت    4-  پایداری     5- هزینه

1-  سرعت عملکرد رله :  فاصله زمانی بین وقوع اتصال و عملکرد رله کم باشد.

2-  قابلیت انتخاب  :  فقط قسمت آسیب دیده ازمدار خارج می شود.

3-  حساسیت  :  بین حداکثر مقدار مجازو حداقل مقدار غیر مجاز تفاوت گذاشته شود .

4-  پایداری  :   جلوگیری از عملکرد رله در شرایط گذرا .

5-  هزینه   :  رله ای که در هر قسمت از سیستم قرار می دهند بایستی هزینه رله را در نظر داشته باشند.

) :Fault خطا (